مطالبات به حق بانوان در ایران آزاد

نویسنده: دکتر سینا*

از اقدامات مهم پس از بعد از رهایی ایران، بازگرداندن حقوق واقعی بانوان میباشد.

بانوان تا قبل از هجوم تازیان و ورود اسلام به ایران، از جایگاهی متناسب با شان و منزلت خود برخوردار بودند، آن جایگاه و حقوق شبیه وضعیت فعلی زنان درجوامع پیشرفته کنونی میباشد.
ایرانیان همچون اعراب زن را ننگ نمی دانستند و زنده بگور نمیکردند، بلکه او را موجودی مقدس و پاک دانسته و مقام او را ارج می نهادند .

درتدوین اولین منشور حقوق بشر توسط کوروش کبیر (که نشانه ای از عظمت و بزرگی آن دوران میباشد) که اثباتی است از عدالت جنسیتی ، کوروش و پادشاهان بعد از او توجه خاصی به مقام و شخصیت زن داشته است. در آن زمان زن حامله حق کار کردن نداشته و به دستور داریوش برای زنان حامله جیره و حقوق ماهیانه تا هنگام تولد نوزاد در نظر گرفته میشد.

زن در ایران باستان به معنای واقعی در هر مکان و زمان به طور برابر در فعالیت‌های اجتماعی شریک مرد بوده و حتی می‌توانسته به درجات بالای مذهبی که لازمه آن، فراگیری علوم دینی تا بالاترین مراحل آن بود، برسد.

زنان ایران باستان می توانستند در سرودن یسنا و برگزاری مراسم دینی حتی با مردان شرکت کنند یا خود به انجام اینگونه کارها بپرداند. می توانستند در اوقات معینی به پاسداری آتش مقدس بپردازند.

زنان در ایران باستان دارای آنچنان ارزش و شخصیتی بودند که در آیین زرتشت یك روز از سال به نام روز زن نامگذاری شده بود، مردم ایران روز پنجم اسپندارمد (اسفند ) را جشن می گرفتند و به آن عید زن می گفتند ، در این روز مرسوم بود كه مردان باید برای زنانشان هدیه هایی ارزنده تهیه کرده و به آنان تقدیم کنند كه این مراسم در ایران باستان “مزدگیران” نام داشت و تقدیر و تشكری از زحمات زن محسوب می شد.

رفتار مردان نسبت به زنان در ایران باستان همیشه با نزاکت بود . زن چه در زندگی خصوصی و چه در زندگی اجتماعی از آزادی کامل برخوردار بود.

در ایران باستان زنان همچون مردان می توانستند فنون نظامی را یاد بگیرند و حتی فرماندهی سپاهیان را بر عهده بگیرند. بانو آرتمیس که فرمانده سپاهیان ایران در برابر یونانیان بود و یا دریاسالارهایی که اسم جاویدشان در تاریخ ثبت است ویا گردآفرید که مرزدار ایران بود و در برابر سهراب صف آرایی کرد .

زیبایی تمدن ایران و فرهنگ انسانی اش در اینجا بیشتر آشکار می شود که زن ایرانی دارای شخصیت حقوقی و برابر با مردان بوده و می توانسته به شغل وکالت دادگستری بپردازد و حتی بر مسند قضاوت بنیشیند .

دردیگر دوره ها تا قبل از نفوذ اسلام در ایران مانند دوره ساسانی، بانوان جایگاه بسیار بالایی داشته و به عنوان یکی از اعضاء مهم جامعه در مسایل مختلف شرکت می کردند به گونه ای که گاه تصمیم گیریهای نهایی را انجام میدادند .تا جایی که چند تن از پادشاهان ایرانی زن بودند از جمله آنان آذر میدخت دختر خسرو پرویز را می توان نام برد.

با حمله تازیان و ورود اسلام به ایران جایگاه و ارزش واقعی بانوان در جامعه نادیده گرفته شد و زن از اجتماع به خانه و حرمسرا تبعید شد و به نوعی زن ستیزی رایج گردید.

با مطالعه قرآن میتوان به زن ستیزی در اسلام پی برد. کتابی که زن را نصف مرد میداند، زن را نافص العقل میداند. شهادت زن در دادگاه را معادل نصف مرد میداند، حق دیه و یا ارث زنان در مقایسه با مردان متفاوت و کمتراست. قرآن به صراحت مجوز برده داری، اسارت و تصاحب زنان شوهردار به عنوان غنیمت جنگی و امکان برقراری رابطه جنسی با کنیز بدون اینکه نیازی به رضایت او وجود داشته باشد، کودک همسری، صیغه (فحشا اسلامی) و… را صادرکرده است. مردان میتوانند با زنان بیشماری همخوابگی کنند، در حالیکه اگر زنی این کار را انجام دهد شلاق خورده و یا سنگسار میشود. حتی درتوصیف بهشت و پاداش مومنان (مردان) در قرآن به مواردی اشاره شده است مثلا حوریان باکره )که قاعدتا مطلوب مردان است و نه زنان) موضوعاتی که بیانگر استفاده ابزاری از بانوان میباشد.

و یا قوانینی از این دست که اگر زنی به شوهرش خیانت کند سنگسار میشود اما اگر مردی به زنش خیانت کند، تنها شلاق میخورد؟ یا زنان همواره تحت قیومیت مردان هستند؛ پیش از ازدواج تحت قیومیت پدر، عمو یا برادر و پس از ازدواج تحت قیومیت شوهر یا پسر؟!

قوانین وضع شده همه مردسالار و به نفع مردان است. مواردی همچون غیرت، ناموس، صیغه، مهریه، محرم و نامحرم و حجاب و…. مفاهیمی مذهبی و نشات گرفته از تفکرات دینی هستند که همگی مستقیم یا غیر مستقیم در جهت اسارت و استثمار جنس زن به کار برده میشوند. جای تعجبی نیست که امروزه بزرگترین کشورهای ناقض حقوق زنان، کشورهای مسلمان هستند!

ورود خاندان ایرانساز پهلوی باعث حضورمجدد بانوان در اجتماع گشت و حقوقشان احیا گردید کمااینکه بطور مثال حق رای بانوان (بعنوان یک حق متعالی)، زودتر از کشور سوئیس در ایران تصویب گردید. در حالیکه در برخی از کشورهای مسلمان، زنان هنوز حق رای ندارند و یا به تازگی به انها داده شده است! (با تاخیری حدودا 100 ساله نسبت به ایران) و یا حق تحصیل، کار، رانندگی و اشتغال در مشاغل مهم مانند وزارت.

در تاریخ کشور ما عمده افراد مخالف تحصیل زنان و دختران، حضور زنان در اجتماع یا رای دادن آنها، آخوندها و افراد با تفکر مذهبی بوده‌اند. شیخ فضل الله نوری و سید حسن مدرس نمونه بارز این گونه افراد بوده‌اند. آنها به خوبی میدانستند که با به مدرسه رفتن زنان و دختران و افزایش سطح آگاهی آنها، دیگر قادر نخواهند بود با آنها همچون بردگانی تحت قیومیت رفتار کرده و به استثمار و تجاوز به حقوق آنها ادامه دهند. تلاشی که بعد از شورش 57 هم ادامه داشت و خوشبختانه به نتیجه نرسید.

(امروزه تاثیر قوانین وضع شده توسط خاندان پهلوی را در نافرمانی های مدنی مانند مخالفت با حجاب اجباری توسط بانوان و دختران غیور ایرانی را شاهد هستیم)

متاسفانه بعد از شورش 57 و اشغال کشور توسط جمهوری اسلامی مانند همه ابعاد زندگی، ملایان سعی در محدودیت بانوان نمودند و با تصویب قوانین بدوی، حق انتخاب پوشش، مسافرت، جراحی و…. را از بانوان سلب نمودند. بطوری که اگر خانمی نیاز به جراحی درمانی داشته باشد حتما باید اجازه یک فرد مذکر مانند پدر، برادر، همسر یا فرزند پسر(حتی اگر خردسال باشد) در پرونده داشته باشد وگرنه به راحتی جراحی برایش انجام نمیشود.

حضوردر ورزشگاه ها نمونه دیگه ای از این حقوق پایمال شده است که با زور نهادهای بین المللی نیز کامل حل نشده است.

در انتها به بخشی از حقوق بانوان که در ایران آزاد، دموکرات و سکولار میبایستی اصلاح شود اشاره میشود:
• حق تحصیل بدون اجازه از پدر، همسر و….
• حقوق اجتماعی برابرمانند اشتغال بر اساس شایستگی نه نگاه جنسیتی
• حقوق برابر جهت احراز مشاغل مهم کشوری مانند ریاست کشور، مجلس، ارتش و …..
• برابری نه اینکه زن نصف مرد دیده بشود در مواردی مانند شهادت، ارث، دیه و….
• عدم نیاز به کسب اجازه جهت حقوق فردی خود مانند پوشش، مسافرت، کار، جراحی و….
• داشتن حق طلاق وحضانت کودکان
• حق به سرپرستی گرفتن کودک بدون ازدواج و یا بچه دار شدن بدون ازدواج مثلا بارداری مصنوعی برای کسانی که نمیخواهند ازدواج کنند ولی دوست دارند بچه داشته باشند.(Single mom)
• داشتن سهم برابر در زندگی و توانایی ثبت اموال قبل از ازدواج و به شراکت نگذاشتن آن با همسر در صورت نداشتن تمایل
• تعلیم صحیح و برابر فرزندان بدون نگاه جنسیتی مثلا اگر پسری آزاد هست که رابطه جنسی داشته باشد و یا دیر به خانه بیاید و یا با دوستان خود به مسافرت برود و ….. دختر خانواده نیزاز حقوق برابر در همین زمینه ها برخوردار باشد و درگیر تعصبات کور اجتماعی قرار نگیرد و تحت حمایت قانون باشد تا تهدید به قتل های ناموسی نشود.

*پزشک زیبایی و کنشگر فرهنگی و اجتماعی